Uzmanlar, vitamin takviyelerinin yararlı olduğunu gösteren pek çok çalışma olduğu gibi, hiçbir yararının olmadığını hatta zararlı olduğunu gösteren birçok çalışmanın da mevcut olduğunu hatırlatıyor. “Bu durum daha çok gelişigüzel vitamin takviyesi alımı, vitaminin kalitesi ve kullanan insanların vitamin, mineral eksiklik derecesi ile ilgili ilişkili olabilir’’ diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erk, “Yani hangi multivitamin, kime, ne zaman ve nasıl verilmelidir sorusu burada ön plana çıkmaktadır’’ dedi. Vitamin takviyeleriyle ilgili bilinmesi gereken noktaları şöyle açıkladı:
Osman Erk
ARAŞTIRMALAR ÇARPICI
2013’teki bir araştırmada multivitaminlerin kanser veya kalp hastalığı riskini azaltmadığı, zihinsel faaliyetlere herhangi bir olumlu etkisinin olmadığı bildirilmektedir. Buna karşı JAMA’da yayınlanan bir araştırmada 14 yıl her gün multivitamin alan erkeklerde kanser riskinin daha az olduğu gösterilmiştir. Yine 2006’daki bir çalışmada multivitaminlerin kronik hastalıkların önlenmesinde etkili olabileceği, faydalarının risklerine ağır bastığı bildirilmiştir. 2009’da yayınlanan bir başka araştırmada 5 yıl her gün multivitamin ve antioksidan kullanan kadınların telomerleri kullanmayanlara göre yüzde 8 daha fazla bulunmuştur.
SEBZE VE MEYVE TÜKETMEK ŞART
DünyaSağlık Örgütü, günde en az 5 porsiyon mevsiminde ve mümkünse organik sebze ve meyve tüketimini şart koşmaktadır. C, E vitaminleri ve beta karotenden zengin bir beslenme düzeni ile kanser gibi kronik hastalıkların önlenmesi mümkündür. En sağlıklı insanlar kanlarında C, E vitamini ve beta karoten düzeyleri en yüksek olanlardır. Vitamin ve mineral eksiklikleri bağışıklık sistemini zayıflatarak akut ve kronik hastalıklara ve kansere yol açar. Kalp hastalıkları, diyabet, hipertansiyon, kanser ve Alzheimer gibi nörolojik hastalıklar vitamin ve mineral eksikliği yaşayan insanlarda sıktır.
ÇOĞU BESİNDEN VİTAMİN ALAMIYORUZ
Katkı maddeleri ve plastik astar içeren konserve gıdalar kesinlikle sağlıklı değildir. Günümüzde artık sağlıklı gıdalara ilaveten bağışıklık sistemini güçlendiren vitamin, mineral ve diğer elementlerin alınması da tavsiye edilmektedir. Amerikan Tıp Birliği önceleri vitamin ve mineral takviyeleri kullanmamak gerektiğini tavsiye ederken, 2002 yılında yapılan çalışma sonucunda görüş değiştirerek daha sağlıklı olmak için yetişkinlerin besin takviyeleri almalarını önermiştir.
HERKESİN İHTİYACI FARKLI
Sağlıklıyaşam için gerekli olan besin miktarları kişiden kişiye değişmekle kalmaz, kişinin yaşamı içinde de zaman zaman farklılıklar gösterir. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık besin eksikliği ortaya çıkar. Kadınlar erkeklere göre daha az kalori ve besin tükettikleri için daha sık hastalanırlar. Yaşlılarda da besin eksikliği fazladır. Azalan iştah ve aktivite nedeniyle metabolizma hızı düşen yaşlılarda daha az kalori ihtiyacı ortaya çıkar, sindirim ve emilim fonksiyonları da azaldığı için besin eksiklikleri sıktır.
MERDİVENALTI ÜRÜNLERE DİKKAT!
Besin takviyelerinin kalitesi, nasıl üretildiği, nasıl işlendiği, üretim ve depolama aşamalarında nem, ısı, ışık, oksijen gibi etkenlere maruz kalıp kalmadıkları, hangi katkı maddeleriyle bir arada oldukları da kaliteyi belirler. Düşük kalitede besin takviyesi kullanılırsa herhangi bir yararlı etkinin ortaya çıkmayacağı gibi alerjik ve toksik etkilere yol açabilirler. Karaciğer ve böbrek hasarı gelişebilir.
NE ZAMAN TAKVİYE ALINMALI?
Besin takviyeleri, doktor gerekli görürse alınmalıdır. Tabii sağlıklı yiyecek seçimi kadar, kaliteli bir besin takviyesi de önemlidir. Diyet yapan ve yeterli kalori alamayan kişilerin destek alması zorunludur. Özellikle kadın ve yaşlılar için de takviye gereklidir. Hamile kalmayı düşünenlerin ve hamilelerin de başta demir ve folik asit olmak üzere destek almaları uygun olacaktır.
